Max leidt een burgerlijk bestaan. Zijn broer Jacques stort zich in de wereld van drugs en louche party’s. Op de begrafenis van Jacques ontdekt Max hoe zijn broer in de onderwereld terecht is gekomen.
De broers Max en Jacques Benninga groeien samen op in een joods gezin waarover een donkere schaduw hangt van oorlogservaringen en zakelijke tegenslagen. Al op jonge leeftijd verlaten ze het ouderlijk huis. Ze trekken beiden naar Amsterdam, waar zij uiteen worden gedreven door raffinement en avontuur; terwijl Max een burgerlijk bestaan opbouwt, stort Jacques zich in de wereld van drugs en nachtelijk feestgedruis. Hij krijgt een relatie met de Venezolaanse Daniëlle Machado Gil, belandt in het criminele circuit en uiteindelijk in een Colombiaanse gevangenis.
Jaren later, op de begrafenis van Jacques, wordt Max aangesproken door een dominee die Jacques in Colombia heeft bezocht en meer van hem lijkt te weten. Er volgt een indringend gesprek over de jeugd van broers, hun onvermijdelijke breuk, maar ook over de vraag hoe Jacques in de onderwereld terecht is gekomen. Speelde de mysterieuze Daniëlle daarin een sleutelrol? En wie betaalde eigenlijk de borgsom waarmee hij vervroegd vrijkwam uit de gevangenis?
In Vergeefse moeite schetst Freek van Beetz een markant beeld van de naoorlogse jaren en blijft de lezer tot het slot in het ongewisse over de ware toedracht van Jacques' noodlot.
