Людзі на балоце

аблічча — дык як вылітая: і невялікая ростам, і не гладкая — худая, можна сказаць, і плечы, як у маткі, вузкія, і рукі тонкія. І косы чорныя, густыя, аж блішчаць, бы намочаныя, і смуглявасць на твары такая ж, і шчочкі таксама ж выпінаюцца.

Народ, у якога былi Скарына i Купала, у духоўным набытку якога ёсць «Песня пра зубра» i «Новая зямля», «Яна i я» i «Хамуціус»... «Раманс» («Зорка Венгра...» і «Люблю» («Люблю наш край...»), «Сінія касачы» i «Ave Maria»... «Паўлінка» i «Тутэйшыя»... «Вераснёвыя ночы» i «Андрэй Лятун», «Месячная ноч» i «Кароль Нябожа», «Антон Сцяпанавіч Вапшчэткі» i «Львы»... «На імперыялістычнай вайне» i «Запіскі Самсона Самасуя», «Мёртвым не баліць» i «Ніжнія Байдуны», «Каласы пад сярпом тваім» i «Палеская хроніка»... такі народ мае ўсе правы лічыць сябе станоўчай велічынёй у гісторыі агульначалавечай культуры.

Васіль не здзіўляўся гэтаму: як і ўсе ў Куранях, лічыў ён вужа добрай істотай, крыўдзіць якую — грэх…

Яўхім устаў, плюнуў на далоні, прыгладзіў чуб. Фарсун, ён і тут ужо быў у крамным пінжаку, у ботах.

У чужое просо не ўтыкай носа!..

але вестка, што неспадзеўкі дайшла да Васіля, ужо не адступалася ад яго. З усяго, што Васіль пачуў тут ад маці, яна найбольш хвалявала яго, ныла ў ім. Нельга сказаць, каб вестка гэтая вельмі занепакоіла адразу — Васіль быў такі, што паддаваўся настроям няхутка, новыя і радасць, і бяда авалодвалі ім спакваля, усё мацней, глыбей з часам. Усё ж пачутая нядобрая навіна пра Ганну ўжо тут, у гаворцы з маці, захмарыла яго

Горш за ўсё, самай вялікай пакутай было тут проста сядзенне, сядзенне без звычайных клопатаў, без працы. І доўгімі днямі і яшчэ даўжэйшымі ў крыўднай бессані начамі думаў, балеў душою па дамоўцы, па недамалочаным жыце, па небараку Гузу, які, можа, стаіць не дагледжаны як след, па хаце, для якой ён не прывёз дроў і якая, можа, выстыла

— Жанюся ж з табою...
— Жэнішся?
— Жанюся, сказаў!..
— Дак — пачакай!.. Пасля вяселля!.

Яўхім абняў Хадоську, адчуў, як яна радасна, аддана прытулілася, аж затрапятала ад шчасця.
— Канапляначка...
Ён пацалаваў, і яна не адвярнулася, адказала доўгім-доўгім пацалункам, такім, што ён ледзь не задыхнуўся

Ганна рэзка крутанула руку і вырвалася. Але ў той жа момант, адкінуўшы яе руку з граблямі, якія яна трымала між сабой і ім, Яўхім абхапіў Ганну аберуч, сціснуў так, што ёй зацяло дыханне. Ад валасоў яе, ад твару пахла Яўхіму ветрам, саломай, нечым такім завабным, жаночым, што ў галаве яго муцілася. Ён адчуваў тугія грудзі яе, жывот, цвёрдыя калені, усё цела яго поўнілася нецярплівай, гарачай прагай, якая ап'яняла, паліла, туманіла развагу