De proefkolonie vertelt over het ontstaan van de Drentse koloniën die in het begin van de negentiende eeuw door de Maatschappij van Weldadigheid werden gesticht. Het doel was verarmde landgenoten uit hun toestand van ‘diepe ellende en daaruit spruitende zedelijke verbastering’ te halen. In een nog woest en maakbaar Drenthe zouden zij leren met landarbeid zelf de kost te verdienen.
Met veel liefde voor het onderwerp en voor de mensen die er een rol in spelen, en met oog voor vermakelijke details, vertelt Wil Schackmann over het ontstaan van de Maatschappij, over de landelijke inzamelingsactie en, vooral, over het leven van de eerste 52 proefkolonisten in het net geopende dorp Frederiksoord.