Robinson Crusoe

Böyle merhametsiz, insafsız bir avuç sefil tarafından yakalanarak, barbarca muamele görmemeye kesin kararlıydım. İnsan yiyen ve beni yakaladıkları zaman etimle kendilerine bir ziyafet çekeceklerine emin olduğum vahşilerin eline düşmeyi, belki de bana karşı yapacakları barbarlıklarla ve insanlık dışı işkencelerle hırs ve öfkelerini yatıştıracak olanların eline düşmeye tercih ediyordum.

Tevratta “İnsanın korkusu bir tuzaktır.” denmekle ne kadar doğru söylenmiş. Korku ölümdür; ruhu öyle sıkıştırıyor, eziyorki insanda dirlik diye bir şey kalmıyor; hayvanca ruhlar çöküyor, insana acılar karşısında destek olan en çetin durumlara göğüs germesini sağlayan güç, bütünüyle silinip gidiyor. Korku, türlü türlü kuruntular yaparak her tehlikeyi büyültüyor.

Aklı başında bir adam, uygun bir hayat tarzı seçebilirim diye sakın muhakemesinin doğruluğu ile övünmesin. İnsanlar sonunu düşünmez tedbirsiz bir mahlûktur. Görüyorlar, fakat kendisinden biraz ilerisini. Hırs insanın en iyi dostu olmadığı gibi, hisler de genellikle insanın çok kötü danışmanıdır. Bunu dünyada dolaşmak için gençlikte duyduğum şiddetli heves münasebeti ile söylüyorum. Bu hevesin benim için bir ceza olduğu apaçık ortadadır.

serüvenlerde Tanrısal adalet açıkça görünür. Tanrı’nın isteklerimizi ne kadar kolaylıkla karşıladığını, en özlediğimiz şeyi bize nasıl dert yaptığını ve en büyük mutluluk saydığımız şeylerle bizi nasıl ağır ağır cezalandırdığı görülebilir.

Ben: “Hazreti Süleyman’ın çok doğru olarak ‘Terbiyeyi reddeden, budalalığını isbat eder’ dediği gibi.”

Sıkıntı içinde sıkılmak iki kere sıkılmaktır.”

Kendini düştüğü felakete bırakıvermek akıllı adam kârı değildir. İnsan gerek bulunduğu durumun ıslahı, gerekse geleceğinin kurtuluşu için akıl ve mantığın bulduğu çarelere sarılmalıdır. Üzüntü ve keder dünyada en manasız işlerdir. Çünkü keder ve üzüntü yalnız geçmişe aittir. Geçmiş şeylerin geriye gelmesi veya tashih edilmesi ise mümkün değildir. Üzüntü ve kederin gelecekteki şeylerle ilişkisinin olması gibi, kurtuluşla da hiçbir alakası yoktur. Bir çare bulmaktan fazla acıyı artırır.” dedi.

Tembeller Tanrı’nın en yararsız yaratıklarıdır denilebilir sanırım. Bu tür adamların ölmesiyle yaşaması arasında büyük bir fark yoktur.

Tıpkı şairin tarif ettiği köy hayatına benzer bir tür Tanrılık yaşıyordum.

Kötülükten uzak, kaygıdan uzak,

Yaşlılıkta tasa yok, gençlikte tuzak.

vrenin büyük yaratıcısından umut kesmememizi, ona her zaman güvenmemizi gerektiren birçok şey vardır. O insanlarını son derece umutsuz, çaresiz bir duruma düşürmez. En zor zamanlarda bile daima ona şükredecek bazı şeyler vardır. İnsanların kurtuluşları bazen umduklarından daha yakındır. Hatta yıkımları olarak gördükleri durum, onların kurtuluşuna giden yol olabilir.